Het is misschien wel de meest gestelde vraag aan ons als social designbureau. ‘Om maatschappelijk probleem X op te lossen moeten wij de moeilijk bereikbare doelgroep Y bereiken. Kunnen jullie ons daarbij helpen?' Enerzijds juichen we dit soort verzoeken toe. Bij publieke organisaties is steeds meer aandacht voor de stem van álle inwoners, ook de 'moeilijk bereikbare'. Publieke professionals met wie wij werken willen echt denken en werken vanuit de behoefte van de bewoners. Toch wringt het.
Susan
Want hoe goed de intenties ook zijn, onder deze vraag ligt de overtuiging dat bepaalde groepen mensen 'moeilijk bereikbaar' zijn. Oftewel: het probleem ligt bij hen. Terwijl we de vraag ook kunnen omdraaien.
Hoe bereikbaar ben je zelf?
Dat de ander onbereikbaar is impliceert dat jijzelf, de publieke professional, wél bereikbaar bent. Maar is dat wel zo? Hoe vaak kom jij achter jouw bureau vandaan en begeef je je op plekken waar de ‘doelgroep’ te vinden is? Hoeveel moeite doe je daadwerkelijk om met hen in contact te komen? Vaak vinden onze klanten het best spannend om letterlijk op hun doelgroep af te stappen. Maar wat ons betreft is dat de enige manier om hen écht te bereiken. Daarom gaan wij bij elke opdracht op pad en nemen de publieke professional mee. Naar voedselbanken, wijkcentra, jongerenavonden, bewonersinitiatieven, pleinen en markten. Niet eenmalig, maar meerdere keren. En dat leidt vaak tot een ander belangrijk inzicht: het gaat niet alleen om mensen bereiken, maar vooral om hen (goed) begrijpen.
Ga op zoek naar sleutelfiguren in een wijk
Om effectief beleid te maken, is het cruciaal om de leefwereld van degenen op wie het beleid effect heeft, te doorgronden. De beste manier om dat te doen is door persoonlijk contact met mensen te maken op plekken waar zij komen. Hen te vragen naar hun achtergrond, hun verhaal, hun problemen en beweegredenen. Wat wij daarbij keer op keer merken, is dat vertrouwen, een duurzame relatie met en kennis van de wijk essentieel zijn. Pas dan stellen mensen zich - logischerwijs - open. Wij als 'passanten' moeten het dus hebben van de sleutelfiguren, vrijwilligers en professionals die dag in dag uit in de wijk zijn. Zij kennen de mensen, hun situatie, hun buren. Ze worden (daardoor) vertrouwd door de wijk. Én ze hebben vertrouwen in de wijk. Zij zijn belangrijke schakels om mee in gesprek te gaan.
Gerda als onmisbare schakel
Dat doen wij dan ook, zoals bij een voedselbank in een Haagse wijk. Gerda, een betrokken vrijwilliger en sleutelfiguur in de wijk, kende iedereen: naam, het levensverhaal en de problemen waar ieder mee worstelde. En het belangrijkste: de mensen vertrouwden Gerda. Met een bemoedigend duwtje van haar in de rug wilden ze wel met ons praten, wat leidde tot fijne gesprekken. Zonder Gerda was dat een stuk lastiger geweest.
Durf op je doelgroep af te gaan
Kortom: kom achter je bureau vandaan, meng je tussen je doelgroep, probeer te begrijpen in plaats van alleen te bereiken. En ga op zoek naar de 'Gerda' in de wijk. Je zult versteld staan van hoeveel nuttige en verrassende informatie je op die manier boven tafel krijgt. Zélfs van de op het eerste oog 'onbereikbare' doelgroep.
